دروغ بستن به خدا و پيغمبر ـ صلّى اللّه عليه وآله وسلّم

نسبت دروغ عمدى و كشف صدق آن

 سؤال: اگر كسى سخن دروغى را عمدا از معصوم ـ عليه السّلام ـ نقل كرد؛ ولى بعدا معلوم شد كه سخنش راست بوده، آيا روزه اش باطل است.

پاسخ: روزه اش باطل است؛ ولى كفاره ندارد.

دروغ گفتن در مورد بزرگان

سؤال: آيا دروغ گفتن عمدى در مورد اولياءاللّه  و علما روزه راباطل مى كند؟

پاسخ: خير.

 نقل از كتب غير معتبر

 سؤال:  شخصى سخنانى را در مورد معصومين ـ عليهم السّلام ـ از كتابى كه مى داند بعضى از مطالب آن غلط و دروغ است نقل مى كند؛ ولى نمى داند كدام يك از مطالب اين كتاب دروغ است، آيا روزه اش باطل است؟

پاسخ: خير.

سؤال:  اگر شخصى مطلبى را به نقل از كتاب يا شخصى در حال روزه بيان كند و بعدا معلوم شود كه اين مطلب دروغ بوده، روزه اش باطل است؟

 پاسخ: خير.

نسبت احاديث ائمه به يكديگر و به پيامبر ـ صلّى  اللّه  عليه  وآله  وسلّم ـ

سؤال: آيا روزه دار مى تواند عمدا يا سهوا روايتى را كه منسوب به يكى از اهل بيت است از قول امام ديگر يا از قول پيامبر گرامى اسلام ـ صلّى اللّه عليه وآله وسلّم ـ نقل كند؟

پاسخ: مانعى ندارد.

 خواندن روضه از منابع غير معتبر

سؤال: خواندن روضه از منابع غير معتبر و يا بر اساس آن چه نزد عموم مشهور است، موجب بطلان روزه مى شود؟ در صورت كشف خلاف چه طور؟

پاسخ: اگر به حسب نقل بخواند يا معلوم باشد كه به نقل خوانده، روزه باطل نمى شود.

گفتن سخن دروغ با اعتقاد به صدق آن سخن

سؤال:  اگر روزه دار سخنى را كه عقيده به صحّت آن دارد، بيان كند و بعد بفهمد كه كذب بوده، حكم آن چيست؟

پاسخ: روزه او صحيح است.

 بيان سخن مشكوك در روزه

سؤال:  اگر روزه دار سخنى را كه اطمينان قاطع به صحّت آن ندارد و به هر حال احتمال دارد كذب باشد بيان كند، حكم آن چيست؟

 پاسخ: روزه او صحيح است.

غلط خواندن قرآن در حال روزه

 سؤال:  شخصى كه مى  داند قرآن را غلط مى  خواند، آيا جايز است در حال روزه قرآن بخواند؟ اگر بخواند موجب بطلان روزه مى  شود؟

 پاسخ: اشكال ندارد.

************************************

 

فرو بردن سر زير آب

روزه  ى غوّاصان

سؤال: روزه  ى غوّاصانى كه از لباس و كلاهك غوّاصى استفاده مى  كنند، صحيح است؟

پاسخ: اگر مانع از رسيدن آب به سر باشد، روزه صحيح است.

شستن سر زير شير آب

سؤال: شستن سر زير شير آب در حال روزه، چه حكمى دارد؟

پاسخ: چون در يك دفعه تمام سر را آب فرا نمى  گيرد، اشكال ندارد.

شنا زير آب

سؤال: آيا در ماه رمضان مى  توان با گذاشتن كلاه يا عينك شنا مانع رسيدن آب به بخشى از سر شد و زير آب شنا كرد؟

پاسخ: بنابر اظهر روزه را باطل نمى  كند.

 زير آب كردن بخشى از سر

سؤال:  اگر روزه دار ابتدا نصف سر و سپس نصف ديگر سر را زير آب فرو كند، آيا روزه اش باطل مى  شود؟

پاسخ: بنابر اظهر روزه اش باطل نمى  شود.

*******************************************

 

روزه ى بيماران و ناتوانان

بيمار بودن در تمام سال

سؤال: اگر شخصى به علت بيمارى روزه نگرفته باشد و بيمارى او چند ماه طول بكشد و پس از بهبودى بلافاصله به بيمارى ديگرى مبتلا شود كه تا ماه رمضان بعدى ادامه پيدا كند، آيا مثل مرض مستمرّ است كه تا سال بعد قضا ندارد يا خير؟

پاسخ: فرقى نمى كند.

انواع آمپول و سرم

 سؤال: آيا تزريق آمپول و سرم موجب باطل شدن روزه مى شود؟ و آيا تفاوتى بين انواع تقويتى و درمانى آن وجود دارد؟

پاسخ: احتياط واجب آن است كه روزه دار از استعمال آمپولى كه به جاى غذا به كار مى رود خوددارى كند، بلكه اجتناب، خالى از وجه نيست؛ ولى تزريق آمپولى كه عضو را بى حس مى كند يا به جهت ديگر استعمال مى شود اشكال ندارد و اجتناب از آمپولى كه معلوم نيست از قسم اوّل باشد يا نه، لازم نيست.

آمپول هاى غير تقويتى

سؤال: آيا تزريق آمپول هايى كه جهت بى حسّى، كاهش درد، كشتار ميكروب ها و... به كار مى رود (در صورتى كه به طور كلّى هيچ خاصيّتى در جهت رساندن ويتامين يا مواد غذايى به بدن نداشته باشد)، مبطل روزه مى باشد؟

پاسخ: آمپول هاى غير مغذّى و غير تقويتى و آن چه داخل حلق نشود، باطل كننده نيست.

تزريق خون

سؤال: آيا تزريق خون، مبطل روزه است؟

پاسخ: تزريق خون در باطل كردن روزه بالاتر از آمپول تقويتى است و اگر فرض شود كه اصلاً جهت تقويتى نداشته باشد ـ مانند تزريق خون براى دفع مرض ـ ، باز هم احتياط در باطل كنندگى آن است.

تزريق آب مقطّر

سؤال:  در دانشگاه ها براى تعليم تزريقات به دانشجويان از آب مقطّر استفاده مى شود. آيا اين عمل مضرّ به صحّت روزه است و در صورت باطل شدن روزه، آيا كفّاره هم دارد؟

پاسخ: باطل كننده روزه است و كفّاره هم دارد.

زن حامل و شيرده

سؤال:  زن هاى حامل و زن شيرده كه روزه را افطار مى كنند، چه وظيفه اى درباره اين روزه ها دارند؟

 پاسخ: علاوه بر فديه، قضاى آن هم واجب است؛ هر چند تا رمضان آينده هم اين عذرش طول بكشد.

سؤال:  كسى كه هنگام حمل نمى تواند روزه بگيرد و حالش به هم مى خورد و پس از وضع حمل تا يك سال بچّه شير مى دهد. آيا قضاى روزه بر او واجب است يا نه؟ هم چنين كفّاره دارد يا نه؟

 پاسخ: قضاى روزه بر او واجب است و كفّاره ى تأخير هم دارد.

 بردن وسايل غير خوراكى به دهان

سؤال:  آيا بردن وسايل غير خوراكى در دهان در هنگام روزه ـ مثل وسايل دندان پزشكى هنگام معاينه ـ ، باعث ابطال روزه مى شود؟

 پاسخ: اگر آن را از دهان بيرون آورد و باز داخل كند، نبايد آب آن را فرو ببرد.

 كشيدن دندان در ماه رمضان

سؤال: حكم كشيدن دندان يا جراحى لثه و دندان ـ كه باعث خونريزى مى شود ـ در حال روزه چيست؟

پاسخ: بايد خون را فرو نبرد و كشيدن دندان يا جراحى لثه كه موجب خونريزى شود، در حال روزه مكروه است.

گاز اكسيژن

سؤال: گاز اكسيژن كه براى تنفّس مصنوعى وارد گلو و ريه مى شود، آيا روزه را باطل مى كند؟ اگر بيمار در آن حال بى هوش باشد چه طور؟

پاسخ: تا وقتى كه فقط گاز است، روزه را باطل نمى كند، از جهت گاز وارد حلق شده، امّا اگر در حال بى هوشى به سر مى برد، در صورتى كه تمام وقت روزه را فرا گرفته باشد، روزه و قضاى آن واجب نيست و اگر قبل از زوال و قبل از تناول مفطر به هوش آيد، احوط جمع بين اتمام و قضا است.

شستشوى معده با دستگاه

سؤال: آيا شستشوى معده از طريق سُند معده، باعث باطل شدن روزه  ى بيمار مى شود؟ (شستشوى معده با مايعات از طريق سُند انجام مى  گيرد و دوباره، مايع وارد شده از طريق سند به بيرون كشيده مى  شود)

پاسخ: باطل  كننده است.

ابطال روزه با قرص

سؤال: بعضى از پزشكان خوردن قرص در ماه مبارك رمضان را به واسطه  ى ضرورت هاى طبّى توصيه مى  كنند، آيا روزه انسان چه حكمى دارد؟

 پاسخ: روزه را باطل مى  كند و در مورد ضرورت، كفّاره ندارد.

استفاده از اسپرى

سؤال: آيا استفاده از اسپرى، براى كسانى كه تنگى نفس دارند ـ با توجّه به اين كه استعمال اسپرى براى آن ها ضرورى است ـ در حال روزه جايز است؟

پاسخ: اگر به صورت گاز رقيق مى  باشد، باطل  كننده نيست و در غير اين صورت باطل  كننده است.

 قرص  هاى جلوگيرى

سؤال: زنى براى اين كه روزه اش را بگيرد، قرص جلوگيرى از عادت ماهيانه مصرف كرده است. آيا روزه اش صحيح است؟

 پاسخ: روزه اش صحيح است، گرچه اگر ضرر مرض  آور داشته است، تكليفا مصرف آن جايز نبوده است.

اندوسكوپى

سؤال: آيا عكس بردارى از معده با اندوسكوپى، روزه را باطل مى  كند؟

پاسخ: اندوسكوپى روزه را باطل مى  كند، مانند فرو دادن شن و سنگ كه باطل كننده است، هر چند جنبه ى غذا بودن را هم ندارد.

استفاده از دارو در شب جهت قدرت روزه

سؤال:  فردى در صورتى مى  تواند روزه بگيرد كه در شب، از آمپول يا دواى خاصّى استفاده كند. آيا روزه گرفتن بر وى واجب است؟

پاسخ: اگر اين شخص براى به دست آوردن آمپول يا دوا، به ضرر سنگينى دچار مى شود، روزه بر او واجب نيست و اگر به حدّ ضرر سنگين نيست، به دست آوردن دارو بر او واجب است و قدرت بر سبب (دارو)، قدرت بر مسبّب (روزه) است.

استمرار مرض

 سؤال:  بيمارى در ماه مبارك رمضان روزه نگرفته است و به استمرار مرض تا رمضان بعدى يقين دارد وى در قبال روزه هايش چه تكليفى دارد؟

 پاسخ: مى تواند پس از رمضان اوّل ـ رجاءً ـ كفّاره اش را بدهد، هر چند اگر در بين سال خوب شد، بايد روزه ها را قضا كند.

 اختلاف نظر پزشكان در روزه گرفتن بيمار

سؤال:  اگر دكترها در مورد روزه گرفتن بيمارى اختلاف نظر داشته باشند، وظيفه او چيست؟

 پاسخ: به علم يا اطمينان رسيدن يا حصول خوف و ترس عقلايى از ضرر روزه، وظيفه ى خود مكلّف است؛ هر چند سببش نظر دكتر باشد.

ترديد پزشك در توصيه  ى روزه يا ترك آن

سؤال:  در برخى بيمارى ها (مثل نارسايى كليه) با اطمينان، مى توان به بيمار توصيه نمود كه روزه نگيرد. امّا در خيلى از موارد (به علّت شكّى كه در اصل بيمارى و يا چگونگى تأثير روزه بر آن وجود دارد يا به علّت عدم وجود تحقيقات و نتايج لازم در مورد اثرات روزه بر بسيارى بيمارى ها و به طور كلّى به علت عدم امكان تعيين نقش روزه بر بيمارى)، پزشك واقعا نمى داند روزه را به بيمار توصيه كند يا خير. در اين صورت وظيفه ى پزشك در توصيه يا عدم توصيه به روزه، چيست؟

پاسخ: به حسب ظاهر پزشك به منزله ى نايب از خود مريض است كه اگر خصوصيّات را بداند، يا بيمناك است يا نيست، ميزان خوف و ترس ضرر است و احوط اين است كه به خود مريض توصيفات را بگويد، اگر خودش خوف ضرر داشت، روزه نگيرد و اگر خوف ضرر نداشت، روزه بگيرد.

خونريزى دندان

سؤال: روزه دارى كه دندان هايش خونريزى داشته باشد و مجبور باشد آن ها را بشويد و در حين شستن، خون به گلويش برسد، روزه اش چه حكمى دارد؟

پاسخ: عمدا نبايد خون را در گلويش فرو ببرد.

درد معده

سؤال: سه روز اوّل ماه را روزه گرفتم، در بين روز ناراحتى معده پيدا كردم؛ لذا به تشخيص خود چند روز، روزه نگرفتم و بعد از مدتى دوباره گرفتم آيا روزه بر من واجب است؟

پاسخ: اگر بيمارى شما به گونه اى باشد كه بدانيد يا گمان كنيد روزه گرفتن براى شما ضرر دارد، نبايد روزه بگيريد و اگر روزه بگيريد، روزه شما صحيح نيست، و در صورت خوف ضرر در صورتى كه خوف شما عقلايى باشد، مى توانيد روزه تان را افطار كنيد.

 ترس از روزه گرفتن به واسطه چشم درد

سؤال: چشم من ضعيف است و مى ترسم روزه برايم ضرر داشته باشد، تكليف من چيست؟

 پاسخ: اگر خوف و ترس شما عقلايى باشد، مى توانيد روزه تان را افطار كنيد.

اظهار مريضى

سؤال: چند سال پيش در ماه رمضان خود را به مريضى زدم و در بيمارستان سرم به من تزريق كردند، تكليف روزه هاى من چيست؟

 پاسخ: اگر خلاف واقع بوده است، حكم افطار عمدى را دارد.

 وظيفه بيماران در قبال روزه

 سؤال: به دستور پزشك از روزه گرفتن منع شده ام و اين باعث شده كه مشكل روحى پيدا كنم؛ چه كنم؟ و كفاره هر روزه چه قدر است؟

پاسخ: اگر با حال مرض روزه هم بگيريد باطل است فعلاً روزه نگيريد و پس از سالم شدن بايد قضا كنيد و مقصود اصلى بندگى است كه در اين جهت بايد معرفت تحصيل كرد و كفاره آن روزه ها هم، در صورت عدم قضا تا ماه رمضان آينده، يك مدّ طعام براى هر روز است.

گمان به ضرر و كشف خلاف

 سؤال: اگر بيمارى كه گمان دارد روزه برايش ضرر دارد، با اين حال روزه بگيرد، ولى بعد از اتمام روزه متوجه شود كه روزه برايش ضرر نداشته است، حكم روزه ى اين شخص چيست؟

 پاسخ: احتياط واجب در قضا است.

روزه  ى تازه بالغ  ها

سؤال: آيا دخترهاى 9 ساله امروزى ـ كه اكثرا توانايى روزه ندارند ـ بايد روزه بگيرند؟

پاسخ: بر پسر يا دخترى كه تازه بالغ شده  اند و قدرت بر روزه گرفتن ندارند، روزه واجب نيست و كفاره هم ندارد؛ ولى قضا دارد.

 بلوغ دختران و روزه گرفتن آن ها

 سؤال: سنّ تكليف دختران از چند سالگى است، به خصوص در مورد روزه، مى توان جثه و توان را در نظر گرفت؟

پاسخ: خير، همان تمام شدن 9 سال قمرى ملاك است. اما در خصوص دخترانى كه تازه بالغ شده اند و قدرت بر روزه گرفتن ندارند، روزه واجب نيست و كفاره هم ندارد، ولى بعدا بايد قضاى آن روزه ها را به جا آورند.

نهى پدر از روزه گرفتن

 سؤال:  در كودكى به علت ضعيف بودن، پدرم اجازه روزه گرفتن نمى  داد و نمى  دانستم كه بايد قضا شود، حال نسبت به قضاى آن ها چه كار كنم؟

 پاسخ: بايد قضاهاى آن را به جا آوريد و براى هر روزه، يك مد طعام به فقير، كفاره  ى تأخير بدهيد.

روزه  ى افراد معتاد

سؤال: اشخاصى كه معتاد به مواد مخدر ـ مثل ترياك ـ هستند، به طورى كه روزانه چند نوبت ترياك مى كشند، آيا مى توانند در ماه رمضان روزه بگيرند و در حدّ ضرورت از ترياك استفاده كنند؟

 پاسخ: مثل سيگار كشيدن است كه اگر ترك آن عسر دارد، مثل فردى است كه ترك خوردن براى او مشقّت دارد و نمى تواند روزه بگيرد. ولى اگر قبل از ماه رمضان مى تواند اعتيادش را ترك كند يا عادتش را به شب تغيير دهد، احتياطا بايد اين كار را انجام دهد.

كسى كه نمى  تواند قضاى روزه  هاى خود را بگيرد

سؤال: كسى كه نمى تواند قضاى روزه هاى خود را بگيرد، تكليفش چيست؟

 پاسخ: بايد صبر كند تا قدرت بر آن پيدا كند و اگر اصلاً قدرت حاصل نشد، بايد وصيّت كند كه بعد از موتش به جا آورند.

 ناتوانى در مواقع روزه

سؤال: هنگامى كه روزه مى گيرم، به شدت سست و ضعيف مى شوم و نمى توانم كارهايى، مثل درس خواندن را انجام دهم، وظيفه ى من چيست؟

 پاسخ: تا به حد خوف مريضى نرسد، بايد روزه بگيريد.

فوت مريض در ماه رمضان يا بعد از آن

سؤال: مريضى در ماه مبارك رمضان يا پس از آن، با اتصال و ادامه  ى مرض مرده است. آيا روزه هايش قضا و كفّاره دارد؟

پاسخ: اگر در همان سال مرده است، قضا و كفاره ندارد.

 

 

نظرات شما عزیزان: